حافظه‌ی حسی، حافظه‌ای فرّار است که کمتر از نیم ثانیه ماندگاری دارد. این حافظه به شما امکان می‌دهد که یک تصویر، صدا یا سایر حس‌ها را به صورت تقریبا تصویری در خاطر حفظ کنید. این تصاویر فوق‌العاده فرّار، بلافاصله به حافظه کوتاه مدت منتقل می‌شوند.
حافظه کوتاه مدت به عنوان فیلتر و یک مخزن ذخیره‌ی کوتاه‌مدت عمل می‌کند. خاطرات حسی در این حافظه فیلتر شده، سپس یا فراموش می‌شوند و یا در حافظه‌ی بلندمدت قرار می‌گیرند.
حافظه‌ی بلندمدت جایی برای ثبت همیشگیِ اطلاعاتی است که ارزشمند تشخیص داده شده‌اند. برخلاف حافظه‌ی حسی و کوتاه‌مدت، حافظه‌ی بلندمدت قادر است مقادیر نامحدود اطلاعات را برای مدت نامحدود ذخیره کند.
مقایسه‌ی حافظه با کارکرد یک کامپیوتر، روش خوبی برای توضیح روش کار آن است:
حافظه کوتاه مدت شما مانند RAM عمل کرده و یک فضای کاری برای محاسبات سریع فراهم می‌کند.
حافظه‌ی بلندمدت شما مانند HARD کامپیوترتان است که داده‌ها به صورت دائمی در آن ذخیره می‌شوند.
در نظر داشته باشید که هیچ‌کس اطلاع دقیقی از چگونگی عملکرد مغز انسان ندارد و نظریه‌ی «سه مرحله‌ی حافظه» تنها فرآیندی را توصیف می‌کند که دانشمندان «گمان» می‌کنند روش کاریِ حافظه است. اما از آنجا که دانش ما درباره‌ی کارکرد مغز در سال‌های اخیر به صورت تصاعدی افزایش یافته و هم‌چنان بیشتر می‌شود، احتمالا در آینده این مدل هم تغییراتی خواهد داشت.
حافظه کوتاه مدت چیست؟
حافظه کوتاه مدت جایی است که مقادیر کمِ اطلاعات به صورت موقت، معمولا برای ۱۵ تا۳۰ ثانیه در آن ذخیره می‌شوند. تقریبا می‌توان آن را «صفحه‌ی چرک‌نویس» مغز دانست. حافظه کوتاه مدت بیش از آنکه جای مشخصی در مغز داشته باشد، بخشی از فرآیند ذهنی است. شما از این حافظه برای کارهایی مثل حفظ یک شماره‌ی تلفن تا زمانی که بتوانید آن را جایی یادداشت کنید یا در ذهن نگه‌داشتن جمله‌ای که مایلید در مکالمه به زبان بیاورید استفاده می‌کنید. اینها اطلاعاتی هستند که به سرعت ناپدید می‌شوند مگر اینکه اقدامی برای به خاطر سپردن آنها انجام دهید.
حافظه کوتاه مدت نقش فیلتر را هم بازی می‌کند. فیلتری که تصمیم می‌گیرد چه چیزی ارزش به خاطر سپردن را دارد و چه چیزی باید دور انداخته شود. معلوم است که انسان نمی‌خواهد تک تک جزئیات اتفاقاتی که برایش افتاده است را در خاطر نگه دارد. توانایی دور انداختن اطلاعات بی‌فایده، مغزتان را از غرق شدن در افکار محافظت می‌کند.
ظرفیت حافظه کوتاه مدت
سال‌ها تصور می‌شد که ما تنها می‌توانیم حدود ۷ قطعه (یا مقدار اندکی) داده در حافظه کوتاه مدت خود نگه داریم. اما پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که عدد واقعی ممکن است از این هم کمتر باشد. احتمال دارد که حافظه کوتاه مدت ما به طور طبیعی در یک زمان مشخص، تنها بتواند ۴ قطعه از اطلاعات را ذخیره کند.
چگونه حافظه کوتاه مدت را تقویت کنیم
اختلال در حافظه کوتاه مدت می‌تواند آزاردهنده، ناراحت‌کننده و خجالت‌آور باشد و مسلما انسان می‌خواهد جلوی بدتر شدن آن را بگیرد. برای تقویت حافظه کوتاه مدت بیش از یک روش وجود دارد، اما اگر همه‌ی روش‌ها را با هم انجام دهید به بهترین نتیجه خواهید رسید.
نکات و توصیه‌هایی برای ورزش ذهنی
در روش اول، توصیه‌هایی برای تقویت حافظه وجود دارد که به شما در حفظ اطلاعات جدید کمک می‌کنند.
چند کار را به طور همزمان انجام ندهید. مغز شما باید کاری را که قرار است به خاطر بسپارد، انتخاب کند. بنابراین، با کم کردن گزینه‌های انتخابی، اجازه ندهید کاری را که شما مایل به انجام آن هستید فیلتر کند.
ازحواس‌پرتی اجتناب کنید. حافظه کوتاه مدت چیز شکننده‌ای است. اگر در مسیر رفتن به آشپزخانه موردی وجود داشته باشد که حواس شما را پرت کند فراموش خواهید کرد چرا به آنجا رفته‌اید.
کاملاتمرکزکنید. از فکر کردن به کارهای فردا یا نگرانی در مورد اتفاقات دیروز اجتناب کنید. توانایی شما برای تمرکز بر وضعیت کنونی می‌تواند تا حد زیادی توانایی یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات جدید را بهبود دهد.
بلند بگویید. اگر نکته، نام یا شماره‌ای هست که می‌خواهید به خاطر بسپارید، آن را چندین بار با صدای بلند یا برای خودتان تکرار کنید. این حرکت ساده به شما کمک خواهد کرد آن را به خاطر بسپارید.
طعمه‌ی حافظه. آیا چیزی هست که برای کار باید یاد بگیرید؟ آیا موضوعی وجود دارد که همسرتان دوست دارد درباره‌ی آن با شما صحبت کند؟ اگر اینطور است، چند نکته‌ی پایه را درباره آن موضوع حفظ کنید. این کار مثل این است که در ذهن‌تان درباره‌ی آن موضوع «پی‌ریزی» کرده باشید. به این ترتیب امکان اینکه مغزتان خاطرات جدید را درباره‌ی آن موضوع به خود جذب کند، بیشتر خواهد شد.
خرد کنید. اطلاعات را به تکه‌های کوچک‌تر و به یادماندنی‌تر تکه‌تکه کنید. ممکن است به خاطر سپردن شماره ۸۰۳۴۲۷۳۲۸۹ کار ساده‌ای نباشد، اما یادآوری ۳۲۹۸- ۴۲۷- ۸۰۳ آسان‌تر است. به همین دلیل است که شماره‌های ملی، کارت بانکی یا صندوق‌های پستی به تکه‌های کوچک‌تر شکسته شده‌اند.
بنویسید. عمل نوشتن نیازمند تمرکز است و باعث می‌شود راحت‌تر به خاطر بسپارید. در این مورد، نوشتن دستی بهتر از تایپ در وسایل الکترونیکی عمل می‌کند. گویا، حداقل از نظر حافظه، «قلم برتر از صفحه‌کلید آمد پدید!»
قدم بزنید. قدم زدن در طبیعت به بهبود حافظه کوتاه مدت کمک می‌کند. اگر نمی‌توانید بیرون بروید، حتی نگاه کردن به یک منظره طبیعی هم می‌تواند به شما کمک کند.
قهوه بنوشید. کافئین تأثیر مثبتی بر حافظه کوتاه مدت و زمان واکنش آن دارد. اما نباید زیاده‌روی کنید، چون کافئین موجب افزایش سطح استرس نیز می‌شود.
